балалар баҡсаһына тиҙ эйәләшеү

свести лошадь в воду — атты һыуға етәкләп төшөрөү

свести ребёнка по лестнице — баланы баҫҡыстан етәкләп төшөрөү

свести брови — ҡаш йыйырыу

свести мост — күперҙе тоташтырыу

свело ногу — аяҡты көҙән йыйырҙы

свести рисунок на папиросную бумагу — һүрәтте папирос ҡағыҙына күсереү

свести расходы к минимуму — сығымдарҙы иң аҙға ҡалдырыу

свести на нет — юҡҡа сығарыу, юҡ булыу

свести счёты: — 1) иҫәп-хисапты өҙөү, иҫәпләшеү

свести детей в детский сад — балаларҙы балалар баҡсаһына илтеп ҡуйыу

свести детей в цирк — балаларҙы циркка алып барыу

свести разговор на другую тему — һүҙҙе икенсегә бороу

свести лошадь с дороги — атты юлдан бороу

свести корову со двора — ишек алдынан һыйырҙы урлап алып китеү

свести пятно с платья — күлдәктәге тапты бөтөрөү

свести веснушки с лица — биттәге һипкелде бөтөрөү

свести отряды в полк — отрядтарҙы полкка ҡушыу

свести с подругой — әхирәт менән осраштырыу

быстро освоиться в детском саду — балалар баҡсаһына тиҙ эйәләшеү

отвести ребёнка в детский сад — баланы балалар баҡсаһына алып барыу

отвести стадо от дороги — көтөүҙе юлдан ситкә алып китеү

отвести воду по трубам — һыуҙы торбаларға ебәреү

отвести беду — бәләнән алып ҡалыу

отвести заявление — ғаризаны ҡабул итмәү

отвести кандидатуру — кандидатураны кире ҡағыу

отвести участок под коллективные сады — коллектив баҡсалар өсөн ер бүлеп биреү

отвести глаза — берәйһенең иғтибарын ситкә йүнәлтеү, алдау

отвести душу — күңелде бушатыу

сын перерос отца — улы атаһын буйға уҙып киткән

перерасти учителя — остазыңды уҙып китеү

для детского сада ребёнок перерос — балалар баҡсаһына йөрөргә баланың йәше уҙған

недовольство переросло в раздражение — ризаһыҙлыҡ үҫеп асыуға әүерелде

не пишет — яҙмай

не знает — белмәй

не поймёт — аңламаҫ

не придёт — килмәҫ

тебе его не одолеть — һин уны еңә алмаҫһың

пиджак не пиджак — пинжәк тиһәң пинжәк түгел

сон не сон — йоҡо йоҡо түгел

говори не говори — әйттең ни, әйтмәнең ни

не река, а гора — йылға түгел, ә тау

невозможно не сказать — әйтмәй мөмкин түгел

нельзя не любить — яратмай мөмкин түгел

как не вспомнишь об этом! — нисек был турала иҫкә төшөрмәйһең!

не сон ли это? — төш түгелме был?

не нужен ли помощник? — ярҙамсы кәрәкмәйме?

не без радости — шатланмайынса мөмкин түгел

я чуть было не упал — мин йығыла яҙҙым

он едва не погиб — ул саҡ һәләк булмай ҡалды

мы не могли наговориться — беҙ һөйләшеп туя алманыҡ

не настолько..., чтобы — -маҫлыҡ/-мәҫлек (дәрәжәлә) түгел

он не настолько болен, чтобы не прийти на работу — ул эшкә килмәҫлек ауырыу түгел

не то..., не то — әллә..., әллә

не то снег, не то дождь — әллә ҡар, әллә ямғыр

не только..., но и — ғына түгел, -да/-дә

не только дети, но и взрослые — балалар ғына түгел, ололар ҙа

не что иное, как — ғына, башҡа бер ни түгел

тем не менее — шулай булһа ла, шулай булыуға ҡарамаҫтан

хотя (и) не..., но (однако) — -маһа ла/-мәһә лә

хотя и не соглашается, но понимает — риза булмаһа ла аңлай

не столько..., сколько — -дан/-дән, -ҙан/-ҙән бигерәк

он не столько умён, сколько находчив — ул аҡыллы булыуҙан бигерәк тапҡыр

не с кем поговорить — һөйләшер кеше юҡ

малый размер — бәләкәй үлсәм

малый рост — бәләкәй буй

малые страны — бәләкәй (ваҡ) илдәр

малый отряд — бәләкәй отряд

малые люди — бәләкәй кешеләр

малые дети — бәләкәй балалар

с малых лет — бәләкәйҙән үк, йәштән үк, бала саҡтан уҡ

самое малое — кәмендә, кәм тигәндә

без малого; без мала — тип әйтерлек, -ға/-гә яҡын

без малого сто рублей — йөҙ һумға яҡын

от мала до велика — йәше-ҡарты, олоһо-кесеһе

мал мала меньше — береһенән-береһе бәләкәй (балаларға ҡарата)

мал золотник, да дорог — аҫыл таш ҙур булмай, алтын ҙур булмай

за малым дело стало — эш юҡҡа ғына туҡтап ҡалды, эш бик бәләкәй нәмәгә килеп терәлде

славный малый — шәп егет

умный малый — аҡыллы үҫмер

малый не промах — сос егет

добрый малый — бына тигән кеше

нелепая затея — мәғәнәһеҙ ниәт

новая затея — яңы хыял

ребячья затея — балалар мутлығы (эше)

без затей — ябай ғына, мәҙәк-фәлән ҡормай ғына

борьба с детской беспризорностью — балаларҙың ҡарауһыҙлығына ҡаршы көрәш

брать книгу со стола — өҫтәлдән китап алыу

брать лопату — көрәк алыу

брать билеты в театр — театрға билеттар алыу

бери влево — һулға тот

брать выше — юғарыраҡ алыу

ястреб берёт диких гусей — ҡарсыға ҡырағай өйрәктәрҙе тибеп ала

собаки не брали кабанов — эттәр ҡабандарҙы тотманы

винтовка берёт на триста метров — винтовка өс йөҙ метрҙы алдыра

брать быка за рога — туранан-тура төп эшкә күсеү, үгеҙҙе мөгөҙөнән алыу

брать высоту — юғарыға күтәрелеү

брать (взять) верх — еңеү, өҫтөнлөк алыу, өҫкә сығыу

брать (взять) в оборот кого — ҡыҫымға алыу, яғаһына йәбешеү, яғаһынан алыу, арт һабағын уҡытыу

брать тему для диссертации — диссертация өсөн тема алыу

брать уроки — дәрес алыу

на удочку рыба берёт хорошо — ҡармаҡҡа балыҡ яҡшы ҡаба

брать смородину — ҡарағат тиреү

брать в дорогу чемодан — юлға сумаҙан алыу

брать с собой детей — үҙең менән бергә балаларҙы алыу

брать работу на дом — өйгә эш алыу

он берёт не силой, а ловкостью — ул көс менән түгел, ә таһыллыҡ менән алдыра

он берёт умом — ул аҡыл менән алдыра

брать землю в аренду — ерҙе ҡуртымға алыу

брать деньги в долг — аҡсаны бурысҡа алыу

брать машину напрокат — машинаны ҡуртымға алыу

брать такси — такси яллау

брать няню — бала ҡараусы яллау

брать квартиру — фатир алып тороу

не налюбоваться красотой леса — урмандың матурлығына һоҡланып ҡарап туя алмау

не налюбуюсь на детей — балаларға ҡарап туя алмайым

передать записку — яҙыу тапшырыу

передать мысль автора — автор фекерен әйтеп биреү

передать концерт по радио — радионан концерт биреү

художник передал красоту зимнего утра — рәссам ҡышҡы иртәнең матурлығын кәүҙәләндергән

передать детям любовь к труду — балаларҙы эш һөйөргә өйрәтеү

передать инфекцию — инфекция йоҡтороу

передать дело в суд — эште суд ҡарамағына тапшырыу

сводить детей в кино — балаларҙы киноға алып барыу

не сводить глаз — күҙ алмай ҡарау

едва (еле, кое-как) сводить концы с концами — (аҡсаны һ.б.) тартып-һуҙып ҡына еткереү, осон-осҡа саҡ-саҡ ялғау

существующие порядки — булған тәртиптәр

книгопечатание существует давно — китап баҫыу күптән бар

существовать ради детей — балалар хаҡына йәшәү

существовать своим трудом — үҙ хеҙмәтең менән көн итеү

чужие вещи — кеше әйберҙәре

назваться чужим именем — башҡа кеше исеме менән йөрөү

чужой взгляд — таныш булмаған ҡараш

взять чужое — кешенекен алыу

чужие люди — ят кешеләр

чужие дети — ят балалар

чужая сторона — сит яҡ

чужой язык — сит тел

чужие обычаи — ят ғөрөф-ғәҙәттәр

чужими руками (делать) что — нимәнелер башҡаларҙан эшләтеү

в чужом пиру похмелье — ҡара эт бәләһе аҡ эткә

в чужие руки (попадать, давать и т.п.) — сит, ят кешеләргә (эләгеү, биреү һ.б.)

с чужих слов — кеше аша ғына ишетеп

есть чужой хлеб — кеше икмәген ашау, башҡалар иҫәбенә йәшәү